Soorten trauma: enkelvoudig, complex en ontwikkelingsgericht

De Ego Centralis Wegwijzer!

Soorten trauma: enkelvoudig, complex en ontwikkelingsgericht

Trauma is een ervaring die diep ingrijpt in ons leven en ons op verschillende manieren kan beïnvloeden. Niet alle trauma’s zijn hetzelfde; ze verschillen in oorsprong, duur en impact. Het begrijpen van de verschillende soorten trauma is essentieel om erkenning te geven aan wat iemand doormaakt en passende ondersteuning te bieden. In deze tekst bespreken we drie belangrijke vormen van trauma: enkelvoudig trauma, complex trauma en ontwikkelingsgericht trauma.

Wat is trauma?

Voordat we de soorten trauma bespreken, is het belangrijk te begrijpen wat trauma precies inhoudt. Trauma ontstaat wanneer iemand een ervaring meemaakt die zo overweldigend, bedreigend of langdurig is dat het moeilijk wordt om deze te verwerken. Het raakt niet alleen onze geest, maar ook ons lichaam en ons gevoel van veiligheid. Trauma kan leiden tot langdurige klachten op emotioneel, cognitief en lichamelijk vlak.

Enkelvoudig trauma: één schokkende gebeurtenis

Definitie en voorbeelden

Enkelvoudig trauma verwijst naar een enkele, duidelijk afgebakende gebeurtenis die als zeer ingrijpend wordt ervaren. Het is vaak een plotselinge gebeurtenis die de normale draagkracht van iemand overschrijdt.

Voorbeelden hiervan zijn:

Een ernstig ongeluk
Een overval of geweldsincident
Het meemaken van een natuurramp
Het plotselinge verlies van een dierbare
Seksueel misbruik of aanranding (éénmalig)

Kenmerken van enkelvoudig trauma

Het trauma is duidelijk gelokaliseerd in tijd en gebeurtenis. Mensen die een enkelvoudig trauma ervaren, kunnen vaak teruggaan naar dat ene moment of die ene ervaring.

Mogelijke gevolgen

Na een enkelvoudig trauma kunnen mensen last krijgen van schrikreacties, nachtmerries, herbelevingen (flashbacks), vermijding van triggers, en gevoelens van onveiligheid. Sommige mensen herstellen relatief snel, vooral wanneer ze voldoende steun krijgen. Anderen ontwikkelen een posttraumatische stressstoornis (PTSS).

Complex trauma: herhaald of langdurig trauma

Wat is complex trauma?

Complex trauma ontstaat door langdurige of herhaalde traumatische ervaringen, vaak binnen de context van relaties waar sprake is van afhankelijkheid of machtsonbalans. Dit type trauma wordt ook wel ‘meervoudig trauma’ genoemd.

Voorbeelden van complex trauma

Langdurige fysieke, emotionele of seksuele mishandeling
Chronische verwaarlozing in de opvoeding
Opgroeien in een gezin met geweld, verslaving of ernstige psychische problemen
Herhaalde pesterijen of intimidatie
Getuige zijn van structureel geweld of misbruik

Unieke impact van complex trauma

Omdat het trauma zich uitstrekt over langere tijd en vaak in een context waarin men afhankelijk is van de pleger (bijvoorbeeld ouders of verzorgers), raakt complex trauma niet alleen de herinnering aan specifieke gebeurtenissen, maar ook het fundament van het zelfbeeld, vertrouwen en veiligheid.

Mensen met complex trauma worstelen vaak met gevoelens van schaamte, schuld, hulpeloosheid en een sterk verminderd zelfvertrouwen. Ze kunnen moeite hebben met het reguleren van emoties, het aangaan van relaties en het hanteren van stress.

Ontwikkelingsgericht trauma: trauma in de vroege jeugd

Wat is ontwikkelingsgericht trauma?

Ontwikkelingsgericht trauma verwijst naar traumatische ervaringen die plaatsvinden in de vroege levensfase, meestal tijdens de kindertijd, wanneer de hersenen en het zenuwstelsel zich nog volop ontwikkelen. Dit type trauma heeft een grote impact op de groei van het kind en de basis van het latere functioneren.

Voorbeelden van ontwikkelingsgericht trauma

Ernstige verwaarlozing of onveilige hechting in de eerste levensjaren
Chronische emotionele onbeschikbaarheid van ouders of verzorgers
Opgroeien in een instabiele of chaotische omgeving
Vroeg verlies van een ouder of primaire verzorger
Langdurige blootstelling aan stress en onveiligheid

De impact op het kind

In deze cruciale periode ontwikkelen kinderen een innerlijk model van zichzelf en hun relaties met anderen. Ontwikkelingsgericht trauma verstoort dit proces, waardoor het kind zich onveilig, onbemind of machteloos kan voelen. Dit heeft gevolgen voor het vermogen om emoties te reguleren, vertrouwen te ontwikkelen en gezonde relaties aan te gaan.

Vaak zien we dat volwassenen met ontwikkelingsgericht trauma moeite hebben met zelfwaardering, het stellen van grenzen en het herkennen van hun eigen behoeften.

Overeenkomsten en verschillen tussen de soorten trauma

Overeenkomsten

Alle vormen van trauma delen dat ze het gevoel van veiligheid en controle ondermijnen. Ze kunnen leiden tot angst, stress, depressie, relatieproblemen en lichamelijke klachten. Daarnaast veroorzaken ze allemaal een ontregeling van het zenuwstelsel, waardoor mensen in een staat van voortdurende alertheid of juist emotionele afvlakking kunnen verkeren.

Verschillen

Duur: Enkelvoudig trauma betreft een enkele gebeurtenis; complex trauma is herhaald en langdurig; ontwikkelingsgericht trauma speelt zich af in een kritieke fase van groei.
Context: Enkelvoudig trauma kan buiten de sociale context plaatsvinden; complex en ontwikkelingsgericht trauma zijn vaak ingebed in relaties en gezinssystemen.
Impact: Complex en ontwikkelingsgericht trauma hebben meestal een diepere en langdurigere invloed op identiteit, hechting en zelfregulatie.

Waarom het belangrijk is om het verschil te kennen

Het onderscheiden van deze soorten trauma helpt bij het kiezen van de juiste hulp en begeleiding. Enkelvoudig trauma vraagt vaak om gerichte traumatherapie, terwijl complex en ontwikkelingsgericht trauma een meer integrale, langdurige aanpak behoeven, waarin veiligheid, zelfregulatie en herstel van vertrouwen centraal staan.

Bij Ego Centralis bieden wij begeleiding die afgestemd is op jouw unieke trauma-ervaring en persoonlijke herstelproces.

Trauma en herstel: een weg op maat

Ieder trauma verdient erkenning en compassie. Het herstelproces is uniek en vraagt om een benadering die aansluit bij jouw verhaal.

Onze diensten zoals IEMT, ACT, Brain Balance coaching, systemisch werk en lifestyle coaching kunnen je helpen om stap voor stap weer verbinding te maken met jezelf, veiligheid te ervaren en je veerkracht terug te vinden.

Trauma kan het leven veranderen, maar het hoeft niet te bepalen wie je bent of hoe je toekomst eruitziet.

Wil je op de hoogte blijven?

Regelmatig schrijven wij een nieuwsbrief. Hierin vertellen we over Ego Centralis en wat er allemaal op het programma staat.

Relevante artikelen

Onderwerpen in de wegwijzer

Alle hoofdrubrieken staan hier voor jou op een rijtje. Klik op de gewenste hoofdcategorie!

Zoek je naar een specifiek iets?

Vul hieronder de term of kreet in waarover je meer informatie hoopt te vinden op onze website.

Stuur ons een email!

Your Content Goes Here