Traumagerelateerde stoornissen en overlappende klachten

De Ego Centralis Wegwijzer!

Traumagerelateerde stoornissen en overlappende klachten

Inleiding: Wanneer trauma meer wordt dan een herinnering

Trauma raakt mensen op een diep niveau. Het is niet alleen een gebeurtenis uit het verleden, maar kan blijvende sporen nalaten in het denken, voelen, functioneren en beleven van het zelf. Soms ontwikkelt zich hieruit een specifieke stoornis, zoals posttraumatische stressstoornis (PTSS). In andere gevallen zijn de klachten meer diffuus, overlappen ze met andere psychische aandoeningen of worden ze niet als trauma herkend, terwijl het wel degelijk de onderliggende oorzaak is.

In deze tekst bespreken we welke traumagerelateerde stoornissen er zijn, hoe klachten elkaar kunnen overlappen en waarom het soms zo moeilijk is om de juiste diagnose of hulp te vinden. Ons doel is om herkenning en begrip te bieden – en je te laten weten dat je niet alleen bent.

Wat verstaan we onder traumagerelateerde stoornissen?

Traumagerelateerde stoornissen zijn psychische aandoeningen die ontstaan als gevolg van (chronische) blootstelling aan overweldigende, bedreigende of ontwrichtende gebeurtenissen. Niet ieder trauma leidt tot een stoornis, maar als het natuurlijke verwerkingsproces verstoord raakt, kunnen er blijvende klachten ontstaan.

De meest bekende stoornissen binnen dit spectrum zijn:

Posttraumatische stressstoornis (PTSS)

PTSS ontstaat na een schokkende gebeurtenis (zoals een ongeluk, geweld, seksueel misbruik of een natuurramp). Klachten zijn o.a. herbelevingen, nachtmerries, vermijding, prikkelbaarheid en een voortdurend gevoel van alertheid.

Complexe PTSS (CPTSS)

CPTSS ontstaat meestal na langdurige of herhaalde traumatisering, vaak al in de kindertijd (zoals misbruik, verwaarlozing, mishandeling of een onveilige thuissituatie). Naast de symptomen van PTSS zie je vaak:

Negatief zelfbeeld
Emotieregulatieproblemen
Moeilijkheden in relaties en vertrouwen

Acute stressstoornis

Deze stoornis lijkt op PTSS, maar de symptomen ontstaan kort na het trauma (binnen vier weken) en duren korter dan een maand. Het kan overgaan of zich ontwikkelen tot PTSS.

Overlappende klachten en verwarring in diagnostiek

Veel klachten die voortkomen uit trauma overlappen met andere psychische aandoeningen. Dit kan het moeilijk maken om het trauma als kern te herkennen. In de praktijk zien we vaak diagnoses als:

Angststoornissen

Mensen met traumaklachten ontwikkelen regelmatig angststoornissen, zoals:

Paniekstoornis
Sociale angst
Gegeneraliseerde angststoornis

Deze stoornissen kunnen op zichzelf staan, maar ook ontstaan als copingmechanisme na traumatische ervaringen.

Depressie

Chronische somberheid, lusteloosheid en verlies van levensvreugde zijn veelvoorkomende klachten bij mensen met (complex) trauma. Dit wordt niet altijd als trauma herkend, waardoor men langdurig met antidepressiva of gesprekken “tegen de depressie” werkt, terwijl het eigenlijke probleem onverwerkt trauma is.

Dissociatieve stoornissen

Trauma kan leiden tot dissociatie: het (onbewust) loskoppelen van gevoelens, herinneringen of zelfs lichaamsbewustzijn. In ernstige gevallen leidt dit tot dissociatieve identiteitsstoornis (DIS). Mildere vormen zijn: gevoel van vervreemding, geheugenverlies, of “automatisch” handelen.

Persoonlijkheidsproblematiek

Langdurige traumatisering kan invloed hebben op de ontwikkeling van de persoonlijkheid. Vooral borderline-kenmerken komen veel voor bij mensen met CPTSS. Denk aan instabiele relaties, emotionele pieken en dalen, een negatief zelfbeeld en angst voor verlating.

Somatisch-symptoomstoornissen

Trauma leeft in het lichaam. Sommige mensen ervaren lichamelijke klachten (zoals pijn, vermoeidheid of darmproblemen) waarvoor geen medische verklaring wordt gevonden. Deze kunnen psychosomatisch van aard zijn en terug te voeren op onverwerkte stress of trauma.

Waarom traumagerelateerde klachten vaak worden gemist

Er zijn verschillende redenen waarom trauma niet altijd wordt herkend:

Mensen vertellen het niet: uit schaamte, angst, of omdat ze het zelf niet als trauma zien.
De symptomen lijken op iets anders: zoals ADHD, depressie of burn-out.
De focus ligt op overleven: mensen blijven functioneren, ook al voelen ze zich intern uitgeput of verdwaald.
De zorg is te gefragmenteerd: klachten worden per stuk behandeld, zonder samenhang of aandacht voor de oorsprong.

Een belangrijke stap is dus: herkenning van trauma als onderliggend thema. Alleen dan kan passende hulp gestart worden.

Wat als er meerdere stoornissen tegelijk spelen?

Comorbiditeit is eerder regel dan uitzondering bij traumagerelateerde klachten. Veel mensen kampen niet alleen met trauma, maar ook met depressie, angst, verslaving, eetproblemen of relationele moeilijkheden. Dit vraagt om een integrale aanpak – waarin niet alleen gekeken wordt naar symptomen, maar naar de samenhang en de levensgeschiedenis.

Bij Ego Centralis hanteren we daarom geen rigide etiketten. We luisteren naar het verhaal achter de klacht. Samen onderzoeken we waar patronen vandaan komen en wat er nodig is om je leven weer in eigen hand te nemen.

Het zenuwstelsel en trauma: de bron van veel klachten

Het autonome zenuwstelsel speelt een grote rol bij traumagerelateerde klachten. Door de constante staat van alertheid (hyperarousal) of juist terugtrekking (hypoarousal) kunnen mensen langdurig in de overlevingsstand blijven.

De bekende reacties:

Fight: snel boos, controlerend
Flight: onrust, overactiviteit
Freeze: verdoofd, afwezig, “niet meer voelen”
Fawn: please-gedrag, zelfopoffering

Veel klachten die we hierboven beschreven, zijn terug te voeren op deze overlevingsstrategieën. Herstel begint bij het herkennen en reguleren van je zenuwstelsel.

Onze begeleiding bij Ego Centralis: persoonlijk, afgestemd, veilig

Bij Ego Centralis begeleiden we mensen met traumagerelateerde klachten – ook wanneer deze niet in een “net vakje” passen. Wij bieden geen medische behandeling zoals bij de GGZ, maar werken wél diepgaand aan heling en herstel.

Onze diensten:

IEMT (Integral Eye Movement Therapy)

Werkt op diepliggende traumagebonden emoties, triggers en beelden. Helpt bij het verminderen van intense herbelevingen, angst en schaamte.

ACT (Acceptance & Commitment Therapy)

Ondersteunt het leren omgaan met moeilijke gevoelens en het loslaten van controle. Biedt structuur en helpt om betekenisvol te blijven leven ondanks pijn.

Brain Balance Coaching

Zorgt voor inzicht in de werking van het brein, stressregulatie en veerkracht. Bij uitstek geschikt voor mensen met overprikkeling, burn-outklachten en complexe traumaresponsen.

Coaching

Begeleiding in het herkennen van patronen, opbouwen van zelfvertrouwen en omgaan met praktische problemen in werk, relaties of opvoeding.

Lifestyle coaching

Soms zijn slaap, voeding, beweging en rust net zo belangrijk als therapie. Samen bouwen we aan een leefstijl die je ondersteunt in herstel.

Wat we niet doen – en wanneer de GGZ nodig is

Wij bieden géén medische behandeling, psychiatrische diagnostiek of medicatie. Wanneer er sprake is van:

Suïcidaliteit zonder netwerk
Dissociatieve identiteitsstoornis (DIS)
Ernstige psychose of manie
Hevige zelfbeschadiging of crisis
Verslavingsproblematiek die acuut ingrijpen vraagt

…dan verwijzen wij door naar de GGZ. Toch blijven wij vaak aanvullend betrokken. Juist in de tussenruimte waar de GGZ (nog) niet kan helpen, of wanneer de wachttijd oploopt, bieden wij een veilige plek voor ondersteuning.

Tot slot: herkenning opent de deur naar herstel

Het herkennen van traumagerelateerde stoornissen en overlappende klachten kan pijnlijk zijn, maar is ook het begin van verandering. Wat ooit nodig was om te overleven, mag nu losgelaten worden. Je mag opnieuw leren voelen, verbinden, leven.

Bij Ego Centralis staan we naast je, zonder oordeel, met respect voor jouw tempo en verhaal.

Wil je op de hoogte blijven?

Regelmatig schrijven wij een nieuwsbrief. Hierin vertellen we over Ego Centralis en wat er allemaal op het programma staat.

Relevante artikelen

Onderwerpen in de wegwijzer

Alle hoofdrubrieken staan hier voor jou op een rijtje. Klik op de gewenste hoofdcategorie!

Zoek je naar een specifiek iets?

Vul hieronder de term of kreet in waarover je meer informatie hoopt te vinden op onze website.

Stuur ons een email!

Your Content Goes Here