Oorzaken en risicofactoren van ADHD en ADD
Wat weten we over de biologische, genetische en omgevingsfactoren?
Als je leeft met ADHD of ADD – of vermoedt dat jij of je kind het heeft – is het heel normaal om je af te vragen: waar komt dit vandaan? Heb ik iets verkeerd gedaan? Had ik het kunnen voorkomen?
Het korte en geruststellende antwoord is: nee. ADHD en ADD ontstaan niet door verkeerde keuzes of opvoeding. Ze zijn het gevolg van een samenspel van biologische, genetische en omgevingsfactoren.
In deze tekst nemen we je mee in wat we wél weten. Niet als een droge opsomming, maar met erkenning voor de verwarring, schuldgevoelens of onzekerheden die je als ouder, partner of persoon met ADHD/ADD kunt voelen.
ADHD en ADD beginnen in de hersenen
ADHD en ADD zijn neurobiologische ontwikkelingsstoornissen. Dat betekent dat bepaalde gebieden in de hersenen – zoals die voor aandacht, impulscontrole, motivatie en planning – zich anders ontwikkelen of functioneren.
Bij mensen met ADHD of ADD werken neurotransmitters zoals dopamine en noradrenaline op een andere manier. Dit zijn stofjes die helpen bij het overbrengen van signalen in de hersenen. Als deze systemen minder efficiënt werken, kan dat leiden tot concentratieproblemen, impulsiviteit, vergeetachtigheid en overprikkeling.
Het is belangrijk om te beseffen: dit is geen kwestie van onwil. Het gaat om hoe je hersenen van nature werken. Dat besef kan veel zelfverwijt wegnemen.
Erfelijkheid: ADHD en ADD zit soms in de familie
ADHD en ADD zijn voor een groot deel erfelijk. Uit onderzoek blijkt dat als één van de ouders ADHD heeft, de kans groter is dat een kind het ook ontwikkelt. Broers en zussen hebben ook vaker kenmerken.
Dat kan tegelijkertijd confronterend en geruststellend zijn. Misschien herken je nu bij jezelf dingen die je eerder over het hoofd zag. Of begrijp je ineens waarom school of werk altijd nét iets lastiger voelde dan voor anderen.
Het erkennen van erfelijkheid kan ook ruimte geven: je hoeft het niet alleen te dragen. Het is een gedeelde ervaring, en daarbinnen ligt vaak ook kracht.
De invloed van de omgeving
Hoewel de basis van ADHD en ADD in de hersenen ligt, speelt de omgeving ook een rol. Denk aan:
- Stress tijdens de zwangerschap
- Complicaties bij de geboorte
- Vroege blootstelling aan gifstoffen zoals lood of alcohol
- Chronische stress, onveiligheid of trauma in de kindertijd
Deze factoren veroorzaken ADHD niet op zichzelf, maar kunnen de kwetsbaarheid vergroten of bestaande kenmerken versterken. Een kind met een aangeboren gevoeligheid kan dus extra last krijgen in een omgeving waar weinig rust, structuur of veiligheid is.
Belangrijk om te onthouden: ook dit betekent niet dat jij als ouder gefaald hebt. Geen enkele ouder doet alles perfect, en de oorzaken van ADHD zijn veel complexer dan één enkele gebeurtenis of opvoedstijl.
Geen ‘schuldige’, wel inzicht
Er is niet één oorzaak aan te wijzen. ADHD en ADD ontstaan door een combinatie van aanleg en omstandigheden. En dat maakt het des te belangrijker om met mildheid naar jezelf of je kind te kijken.
Je kunt het zien als een andere bedrading van het brein, waarbij sommige dingen moeilijker zijn – en andere juist makkelijker of creatiever verlopen. Begrip, erkenning en ondersteuning maken hierin het verschil.
Wat kun je doen met deze kennis over ADD en ADHD?
Als je weet waar ADHD of ADD vandaan komt, kun je ook beter begrijpen wat er nodig is:
- Begeleiding die past bij hoe je brein werkt
- Structuur, voorspelbaarheid en rust in je dag
- Begripvolle communicatie, thuis en op school of werk
- Hulp die zich richt op je sterktes én je uitdagingen
Het allerbelangrijkste is: je bent niet alleen. Er is niets mis met jou of je kind. Door inzicht te krijgen in de oorzaken en risicofactoren, ontstaat er ruimte voor acceptatie en groei.
En dat is waar het uiteindelijk om draait: niet om labels of perfectie, maar om leren leven op een manier die bij jóu past.
Wil je op de hoogte blijven?
Regelmatig schrijven wij een nieuwsbrief. Hierin vertellen we over Ego Centralis en wat er allemaal op het programma staat.
Ga snel naar:
Relevante artikelen
Onderwerpen in de wegwijzer
Alle hoofdrubrieken staan hier voor jou op een rijtje. Klik op de gewenste hoofdcategorie!
Vul hieronder de term of kreet in waarover je meer informatie hoopt te vinden op onze website.
